Статьи

Статьи

Василий Башпаков: телекейде экинчи

Ӱлӱрген айдыҥ 19-24 кӱндеринде Грецияныҥ јебрен тӱӱкилӱ Лутраки деген калазында грек-рим кӱрешле ветерандар ортодо телекейдиҥ чемпионады ӧткӧн. Бу телекейлик маргаандарда бистиҥ республикадаҥ ады-чуузы јарлу кӱрешчилер, бӱгӱнги кӱнде тазыктыраачылар Василий Башпаков ло Айдар Черепанов турушкан. 62 килограмм бескеде кӱрешкен Василий Васильевич јеҥӱлӱ экинчи јерди ойноп алган. Айдар Нӧкӧрович бойыныҥ бескезинде (70 кг) бежинчи болды. Бис 1990 јылдарда

12 ноября 2021

Јакшы кижи керегинде сӧс

Бистиҥ јерлежис Борис Арбынович Сурунов Кош-Агаш аймактыҥ Белтир јуртыныҥ ичкери кӧрӱмдӱ ле байлык кӧгӱстӱ эрлериниҥ бирӱзи. Ол тӧрӧл јериниҥ, калыгыныҥ салымы, келер ӧйи керегинде тереҥ шӱӱп, кӧпти эдерге амадап турган ару ла ак кӱӱн-санаалу кӧбӧк сӧӧктӱ алтай эр. Эш-нӧкӧри, балдарыныҥ кару энези – тӧӧлӧс сӧӧктӱ Валентина Кординовна. Олор сегис баланыҥ ада-энези. Угын улалтар уулдар азыраган,

12 ноября 2021

Баланыҥ ӧзӱми биленеҥ јаан камаанду

Алтай Республиканыҥ ÿредÿ ишчилериниҥ билгирин бийиктедер ле такып профессионал ÿредÿ берер институт јылдыҥ ла Алтай тилдиҥ кӱндерине учурлай республикан кеминде башка-башка кӧрӱ-маргаандар ӧткӱрет. Бастыра ӧткӱрилип турган иштер балдарды тӧрӧл алтай тилин ӱренип, јӱрӱминде эптӱ тузаланып билерине ууландырылган. Школго јажы јеткелек балдардыҥ ла школдо ӱренип турган балдардыҥ тӧрӧл тилин ӱренерине кӱӱнин бийиктедерине, эптӱ, чӱмдӱ алтай тилиле

12 ноября 2021

Эҥир јылдыс алдында ээлӱ јеристиҥ эриниҥ эземине

Ук-тукумыстыҥ тӱӱкизин билер тӧрӧӧн-туугандарыс јажы јаанап, ак-јарыктаҥ араайдаҥ барып турганы кунукчылду. Ол сӱрекей јаан јылыйту. Ӧйлӧ кожо јиит ӱйе бистиҥ санаабыс кирип деер бе, айса кандый, мен карганактарымга тартылып, олорло јакшызынып куучындажып, бар-јокты угуп, сурап, бичип алар деп кичеенип баштадым. Онойып бир јыл кайра энемниҥ адазыныҥ (90 јаштаҥ ажып калган ӧрӧкӧнниҥ) салым-јӱрӱми керегинде куучынын керек

9 ноября 2021

Эркелей jӱректиҥ сызы ба?..

Бу бичимелдер «Алтайдыҥ Чолмоны» газетте туку одус jыл мынаҥ кайра чыккан. Ол тушта бистиҥ тергееде алтай јииттердиҥ «Арчын», «Эзем», «Јаркын», «Кан-Ойрот» деп кӱӱлик ӧмӧликтери сӱрекей јарлу болгон. Сегизенинчи-тогузонынчы јылдарда газеттиҥ јашӧскӱрим бӧлӱги олорло јуук колбу тудуп, јайалталу јииттер керегинде кӧп бичимелдер јарлаган. Бу кӱӱлик ӧмӧликтердиҥ ортозында Улаган аймакта Чибит јурттыҥ «Амаду» деп диско-группазы база аҥыланган.

9 ноября 2021

Ойроттыҥ адакы кааны – Амыр-Санаа

Алтын-Кӧлдӧҥ аккан суу Соолып калар – дешпейлик, Амыр-Санаа кааныбыс Јоголып калар – дешпейлик. (Алтай кожоҥ) Семен Танытпасов, журналист: —«Јер, Суу, Кан Алтай» кӱреениҥ кӱндӱлӱ туружаачылары! Бӱгӱн ӧткӱретен кӱрее-куучыныс Ойроттыҥ адакы кааны болгон Амыр-Санаага

9 ноября 2021

Шиҥделбеген тӱймеен

1916 јылда, туй ла 105 јыл кайра, Алтайда Российский империяныҥ јаҥына удура тӱймеен болгоны ойто ло айдылбай, угузылбай, кӧргӱзилбей, ундулып калды. Алтайдыҥ тӱӱкизин алдынаҥ бойы шиҥдеп турган Александр Санович Тадыжеков алты јыл кайра ол тӱймеен элбеде не айдылбай турганын «Алтайдыҥ тӱӱкичилери, шиҥжӱчилери республиканыҥ бӱгӱнги Кош-Агаш, Кан-Оозы, Кӧксуу-Оозы, Оҥдой аймактарыныҥ улузы 1916 jылда инородецтерди Баштапкы телекейлик

22 октября 2021

Оныҥ оморкодузы – атту-чуулу бӧкӧлӧр

Ӱлӱрген айдыҥ 16-чы кӱнинде Шабалин јуртта Алтай Республиканыҥ нерелӱ тазыктыраачызы, Россия Федерацияныҥ физический культура ла спорт аайынча отличниги Леонид Чильчиновтыҥ учурлу 60 јажына учурлалган кӱрештиҥ маргааны, кӧдӱриҥилӱ эҥир ле аш-курсагы аҥказынаҥ ашкан јыргал ӧткӱрилди. Грек-рим кӱрешле ӧткӱрилген маргаанда текши тооло кажы ла командада бойлорыныҥ бескелеринде кӱрешкен беш спортчыдаҥ турган Горно-Алтайсктыҥ, Майма, Шабалин, Оҥдой, Кош-Агаш аймактардыҥ беш командазы

22 октября 2021

Поэттиҥ ӱни јажына угулар

Ӱлӱрген айдыҥ 20-чи кӱнинде, тергеебисте Алтай тилдиҥ кӱни элбеде темдектелген. Јаҥжыкканы аайынча бу кӱнде М. В. Чевалковтыҥ адыла адалган эл библиотекада литературалык кычырыштар ӧткӱрилип, алтай поэттердиҥ ӱлгерлерин, прозалык бичимелдерин эске кычырары јанынаҥ республикан конкурс ӧткӱрилген. Кажы ла јыл Алтай тилдиҥ кӱнине учурлай ӧткӱрилип турган јаан учурлу керектердиҥ тоозына бу кӧрӱ-маргаан кирет ле бойына сӱреен кӧп

22 октября 2021

Поэттиҥ кереези тӱҥей ле турар

Эртен, ӱлӱрген айдыҥ јирмезинчи кӱнинде, алтай калыктыҥ сӱӱген поэди Лазарь Васильевич Кокышевтиҥ чыкканынаҥ ала 86-чы јылдыгы толор. Республикада бу кӱн алтай тилдиҥ кӱни деп јарлалган. Шак оныҥ да учун эл-јон, анчада ла корболоп ӧскӧн јаш ӱйе, эмди бичиичиниҥ ак-јарыкка туулган кӱнин алдындагызына кӧрӧ, чик јок эл-беде темдектейт. Быјыл пандемияныҥ ӧйинде Горно-Алтайсктагы госуниверситеттиҥ алтаистика ла тюркология

19 октября 2021

… 14 15 16 17 18 19 20 21 …

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина