Настройки отображения
Настройки шрифта:
Выберите шрифт Arial Times New Roman
Интервал между буквами (Кернинг): Стандартный Средний Большой
Выбор цветовой схемы:
Алтайдын Чолмоны
На алтайском
Толо ло чокым јетирӱлер алар сок јаҥыс арга…
2020 јылдыҥ ӱлӱрген айында ороонныҥ Эл-јоныныҥ бастырароссиялык тооалыжы ӧдӧр. Калганчы ондый тооалыш 2010 јылда ӧткӧн. Алтайкрайстаттыҥ башкараачызыныҥ ордынчызы – Горно-Алтайск калада иштиҥ, эл-јонныҥ ла айыл-јурт ээлемдердиҥ шиҥжӱлериниҥ статистиказыныҥ бӧлӱгиниҥ јааны Валентина Горбунова эзендеги тооалышта кандый јаҥыртулар, кубулталар болоры керегинде куучындады. Тӱӱкизи јӱс јылдаҥ ажат Государство эл-јонныҥ тоозын алар ишти бастыра ӧйлӧрдӧ ӧткӱрген. Русьта эл-јонды чотко
19 ноября 2019
Чындык ла ачык јаргы
Быјыл анайда ок бойыныҥ толо јажын Кош-Агаш аймактыҥ јаргы участогыныҥ јӧптӧштиреечи јаргычызы Игорь СУХОВЕРХОВ темдектейт. Кош-Агаш јуртта јаргыныҥ участогы 2012 јылда тӧзӧлгӧн. Игорь Владимирович бу участокто баштапкы ла кӱннеҥ ала иштеп јат. Бӱгӱн оныла ӧткӱрген куучын-эрмекти јарлап јадырыс. —Игорь Владимирович, юбилей — ол бӱдӱрген ишке кайра кӧрӱп, ӧткӧн ӧйди эске алынатан арга берип јат. Ижи-тожыгар
19 ноября 2019
Јаан тӧзӧмӧл иштӱ јол
Јӧптӧштирер юстиция јаргы системаныҥ бойында тап-эрик јаҥжыгуларлу ла тереҥ тӱӱкилик тӧзӧлгӧлӱ, јаан учурлу бӧлӱги болуп јат. Бу институт Россия империяда баштапкы ла катап 1864 јылда тӧзӧлгӧн лӧ 25 јыл иштеген. Бӱгӱнги Россияда јаргыныҥ реформазы болуп, «Россия Федерацияныҥ јӧптӧштирер јаргычылары керегинде» (188-ФЗ номерлӱ 17.12.1998 ј.) ле «Россия Федерацияныҥ тергеелеринде јӧптӧштирер јаргычылардыҥ текши тоозы ла јаргы участоктордыҥ
19 ноября 2019
Энергетиктер кышка белен
Кӱчӱрген айдыҥ 24-чи кӱнинде Россетиниҥ Сибирьде Алтай Республика аайынча бӧлӱгиниҥ директо-ры Андрей Меделянов республиканыҥ элбек јетирӱлер эдер эп-аргаларыныҥ журналисттериле пресс-конференция ӧткӱрип, келер јылдарда энергетикада кандый јаҥыртулар болоры, ӧдӱп јаткан јылда јазал иштер канайда ӧткӧни, энергетикада цифровизация ол не дегени, инвестициялар ла оноҥ до ӧскӧзи керегинде куучындаган. Оныҥ айтканыла болзо, Россетиниҥ Сибирьде Алтай Республика аайынча бӧлӱги
19 ноября 2019
Ару аш-курсагыс учун быйан
Кӱчӱрген айдыҥ 14-чи кӱнинде Алтай Республиканыҥ экономиказыныҥ эҥ учурлу бӧлӱгиниҥ —јурт ээлемниҥ ле перерабатывающий промышленностьтыҥ ишчилериниҥ профессионал байрамы ӧтти. Кӧдӱриҥи П. В. Кучияктыҥ адыла адалган эл театрдыҥ јаан залында тергеениҥ ле аймактардыҥ јаандарын, бу бӧлӱктиҥ тоомјылу ишчилерин, ветерандарын ла ӧскӧ дӧ эл-јонды јууды. Байрамдык эҥир республикада јурт ээлемниҥ ле перерабатывающий промышленностьтыҥ ӧзӱми, једимдери керегинде элбек
19 ноября 2019
Турналарла кожо…
«Алтайдыҥ Чолмоны» газеттиҥ ӧдӱп келген тӱӱкилик јолы бир чак ӧйгӧ јууктажа берген. Алтай тилле баштапкы газет тергеебисте 1922 јылдыҥ кӱчӱрген айыныҥ 15-чи кӱнинде «Кызыл Солын Табыш» деп адалып чыккан. Оноҥ «Ойрот јери», 1925 јылдаҥ ала «Кызыл Ойрот» деп атту чыгып, 1948 јылдаҥ бери «Алтайдыҥ Чолмоны» деп адалат. Газетте кӧп јылдарга корреспондент болуп иштеген Борис Кортин
15 ноября 2019
Шӱӱжӱде – аргачылыктыҥ ӧзӱми
АР-дыҥ парламентиниҥ Тӧргизиниҥ кӱчӱрген айдыҥ 13-чи кӱнинде ӧткӧн јуунында «Алтай Республикада кичӱ ле орто аргачылыктыҥ ӧзӱми керегинде» республикан јасак јӱрӱмде канайда бӱдӱп турганы шӱӱжилген. Јуунда Алтай Республиканыҥ депутаттары, ол тоодо Эл Курултайда фракциялардыҥ башкараачылары, АР-дыҥ башкарузыныҥ председателиниҥ ордынчызыныҥ, АР-дыҥ башчызыныҥ ла башкарузыныҥ Бирлик аппарадыныҥ башкараачызыныҥ молјуларын бӱдӱрген Анатолий Донской ло башкаруныҥ, прокуратураныҥ, Шиҥжӱ-чоттоор палатаныҥ ла
15 ноября 2019
Ундыбайдыс ла оморкойдыс!
Јарлу јерлештерис Ялбаков Алексей Иженерович ле Юрий Васильевич Антарадонов эзен јӱрген болзо, быјыл олорго 70 јаштары толор эди. Экӱлези Кан-Оозы аймактаҥ, Јабаганныҥ сегисјылдык школында бир класста ӱренген, бастыра јӱрӱмине нӧкӧрлӧжип јӱрген. Экӱлези Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ председателиниҥ баштапкы ордынчылары болуп иштеген. Алексей Иженерович Алтай Республиканыҥ башкарузына Кош-Агаштыҥ аймакисполкомыныҥ председателиниҥ јамызынаҥ келген. Горно-Алтайсктыҥ областной совединиҥ депутады болуп
12 ноября 2019
Ӱргӱлјикке – поэзияныҥ јажытту, кеендик телекейинде
Бичиичи Байрам Суркашевтиҥ чыкканынаҥ ала 80 јылдыгына учурлалган тизӱ кӧдӱриҥилер тала кеминде бийик ӧтти. М. В. Чевалковтыҥ адыла адалган эл библиотекада ийделӱ сӧстиҥ узы Байрам Суркашевтиҥ ады-јолын, артыргызып салган энчи-байлыгын кереестеген туштажу ӧткӧн. Ӱлгерчи ле эмчи Б. Суркашевтиҥ јӱрӱмдик ле јайаандык јолы керегинде бичимелдер, онойдо ок ӱлгерлери «Алтайдыҥ Чолмоны» эл газетте башка-башка јылдарда элбеде јарлалган
12 ноября 2019
Јӱректеги сӱӱшти оройтыбай айдалы
Тӧӧлӧс сӧӧктӱ Јергелей Унукованыҥ ады-јолы алтай литературада танылу ла аҥылу, тӧс јеринде бек турат. Алтай Республиканыҥ культура ла санат ӧзӱминиҥ байлыгына бичиичиниҥ поэзиязы ла прозазы, драматургиязы ла јайаандык ижи јаан ла тузалу јӧмӧлтӧ-болужын јетирет. Чӱмдӱ, ийделӱ, учурлу сӧстиҥ узы Јергелей Унукованыҥ јайаандык ижи башка-башка ууламјыла тыҥытту јолыла кӧнӱ улалат. Тоолу кӱндер кайра эл театрда
12 ноября 2019
ТОП
«Баатырларыс ойгонып калды…»
(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым
Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар
Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир
Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын
Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина