На алтайском

Салым берген курсагыс

Алтай аш-курсакла колбулу бир канча кожулта сӧс Бис ышту курут јип, талкан булгап, чеген ичип ӧскӧн ӱйе – јуудаҥ, чактаҥ тирӱ арткандардыҥ балдары. Оҥду курсак-тамак, кийим-тудум једишпегениниҥ ӱлӱзи биске де једишкен. Кааза-чобра јапкан содон чадырда чайлаарга, тӱн кирзе – ышка кӧстӧрди јидиртип конорго келишкен. Кере тӱжине аштаганча ойноп јӱреле јанганда, керемде курут, кайнаткан сӱттиҥ каймагы

25 декабря 2018

Какайдыҥ jылтоолошко киргени

Тӧӧ лӧ Какай Агын сууны кечирген ат-эрјине отогон, кају кырга чыгарган каратай отогон Алтайда јылтоолошко кирерге амыйтандар маргыжа берген. —Мениҥ јайаган тындуларымнаҥ бу јаан маргааннаҥ туура артар учуры јок — деп, Тамыныҥ бийи Эрлик-Аба айткан. Ол Тӧӧни ле Какайды маргаанга туруштырарга экелген. Оҥдонбос, боду, ноојо Тӧӧ шыраҥкай ла сӱмелӱ Чычканга маргаанды алдыртып, маргаанныҥ тегелигинеҥ туура

25 декабря 2018

Шаҥ согорына jетире ас ӧй арткан

Республикабыстыҥ тӧс калазында Јаҥы јылдыҥ тыныжы сезилип башталган деп айдарга јараар. Караҥуйда оромдорло барып јатсаҥ, кайда ла гирляндалар, јӱзӱн ӧҥдӱ оттор кӱйет. Тӧс тепсеҥде чиби јазалган, кардаҥ ла тоштоҥ калачак, јыҥылайтан јазалдар белетелет. Анда ӧдӱп јаткан Ийт јылдыҥ ла јаҥы киретен Какай јылдыҥ сӱрлери болор. Анайда ок бийиги ӱч метрге једе берер Соок Таадак ла

25 декабря 2018

Алтай кижиге алтай тили не керек?

Бӱгӱн республикабыстыҥ јаҥыс та колый-телий јонду эмес, је су-алтай јурттарында јаткан, алтай билелерде чыдаган да болзо, је тӧрӧл тилин билбес балдар кӧптӧйт, јииттерис алтайлап кычырып ла бичип билерин керексибей барган. Эмдиги ӧйдӧ алтай кижиге алтай тилин билери не керектӱ, тӧрӧл тилибистиҥ келер салымы кандый болгодый – Алтай Республиканыҥ албаты бичиичизи, Евразияныҥ алтай билеге кирген калыктарыныҥ

25 декабря 2018

Аргадаачылардыҥ кӱни темдектелген

Алтай Республиканыҥ башчызы, башкарузыныҥ председатели Александр Бердников Аргадаачыныҥ кӱнине учурлай П. В. Кучияктыҥ адыла адалган драмтеатрда ӧткӧн кӧдӱриҥилӱ јуунда турушкан. Республиканыҥ башкараачызыныҥ эзеткениле, ороонныҥ президенти Владимир Путин јаҥныҥ бастыра органдарыныҥ ла профильный структуралардыҥ ижиниҥ тӧс ууламјызы — нацияны чеберлеп алары деп канча катап темдектейт. Бу иш-керекте граждандар јеткерге алдыртпазын ла су-кадык болорын јеткилдеери јаантайын тӧс

25 декабря 2018

Коррупцияга удура кожо

Горно-Алтайскта «Коррупцияга удура кожо» деген конкурс ӧткӧн. Бу кӱндерде оныҥ јеҥӱчилдерине кайралдар табыштырылган. Бу конкурсты ӱредӱниҥ ле билимниҥ министерствозы Алтай Республиканыҥ башчызы Александр Бердниковтыҥ берген јакылтазыла 2017 јылдаҥ бери ӧткӱрет. Ол Коррупцияла тартыжарыныҥ телекейлик кӱнине учурлай ӧдӧт. Конкурстыҥ јеҥӱчилдерин Алтай Республиканыҥ башчызыныҥ ла башкарузыныҥ Бирлик аппарадыныҥ јааныныҥ ордынчызы Дмитрий Климов уткып, олорго јаан учурлу керекте

25 декабря 2018

Бюджетке кубулталар эдилген

Алтай Республиканыҥ парламентиниҥ ээчий эмес ХХХХ сессиязы јаҥар айдыҥ 21-чи кӱнинде Эл Курултайдыҥ председатели Владимир Тюлентинниҥ башкартузыла ӧткӧн. Оныҥ ижинде АР-дыҥ башчызы, башкарузыныҥ председатели Александр Бердников, РФ-тыҥ Госдумазыныҥ депутады Иван Белеков, АР-дыҥ башкарузыныҥ турчылары, федерал бӱдӱреечи јаҥныҥ тергеелик башкартуларыныҥ, республиканыҥ муниципал јаҥдарыныҥ ла депутаттар Советтериниҥ башкараачы ишчилери, јондык биригӱлердиҥ чыгартулу улузы турушкан. Јуун башталар алдында

25 декабря 2018

Су-алтай кылык-jаҥду газетчи болгон…

«Алтайдыҥ Чолмоны» газеттиҥ редакциязында узак јылдарга иштегендердиҥ тоозында кыпчак сӧӧктӱ фотокорреспондент Ботпок Кушкулин болгон. Ол 1935 јылдыҥ кӱчӱрген айыныҥ 20-чи кӱнинде Кан-Оозы аймактыҥ Мӧндӱр-Соккон јуртында чыккан. Оорудаҥ улам, 2002 јылдыҥ кӱчӱрген айыныҥ 7-чи кӱнинде јада калган. Ботпок Сӱнеровичтиҥ адазы Сӱнер Кыпчакович Кушкулин Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ туружаачызы болгон. Мӧндӱр-Соккон јурттаҥ јууныҥ бажында ла фронтко 40

18 декабря 2018

Ӱзеери болгоны тӧс болуп калат

Бӱгӱнги кӱнде ороондо балдарга ӱзеери ӱредӱ јанынаҥ јакшынак айалгалар тӧзӧлгӧн. Кала јерде балдардыҥ јайаандыгы, спорты алдында да јылдарда бийик кеминде болгон болзо, тургуза ӧйдӧ ӱзеери ӱредӱниҥ бӱдӱмдери оноҥ кӧп болуп калган. Кандый кружокко, секцияга јӱрерин талдап та аларга кӱч болот. Ада-энелер эмди анчада ла балдарыныҥ ӱредӱзине јаан ајару эдип турган деп билдирет. Олор бойлоры эмезе

18 декабря 2018

Jолым ачкан ӱредӱчим

Јӱрӱмим, ижим калас эмес. Јӱрӱмге олорды баштап салгамда, Јӱрегим мениҥ сыс та билбес, Эткен ижим тузалу турганда. Ј. Кыдыев Кӱс. Оҥдой аймакта Кайыҥчыда бу киреде ар-бӱткен сӱреен јараш. Јурттыҥ јаныла агып турган Кадын суу бу ӧйдӧ ӧҥи — чап-чаҥкыр. Айландыра турган кырлар јӱзӱн ӧҥлӧ бӱркелген. Удабас ла школдыҥ ӧйи башталар. Ӱренчиктердиҥ калганчы ойын-јыргалдары. Оҥдой

18 декабря 2018

… 173 174 175 176 177 178 179 180 …

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина