На алтайском

Беш Богда — Беш Кудайдыҥ туузы

Јакшылыкту кӱнле, мениҥ најыларым! Бойымныҥ солун јол-јорыгым керегинде бичип ийерге турум. Мениҥ ада-энем мӱргӱп туратан: «О, Алтайым! О, мениҥ агару Алтайым — Телекейдиҥ јӱреги! О, улу мениҥ байлу кудайлык тууларым: Беш Богда, буурыл Мӧҥӱн-Тайга! Теҥериниҥ ле Јердиҥ ээлери, о, мениҥ Алтайым — Јер-телекей! О, кӧк јерим — Теҥерим! О, Ӱргӱлјик чаҥкыр теҥери!»… Ада-энем ар-бӱткенге акту

4 октября 2019

Шиҥделбеген бир бичик

1968 јылда Александр Михайлович Демченконыҥ ла Николай Григорьевич Куранаковтыҥ кожо чӱмдеген «Кайыр јолдор» деп романы алтай тилле кепке базылып чыккан. Бу чӱмдемелдиҥ чыкканынаҥ ала 51 јыл болды. А .М. Демченкого быјыл 105 јаш толды. Александр Михайлович Демченко ло Николай Григорьевич Куранаков јуунныҥ ла иштиҥ ветерандары болгон. А. М. Демченко журналист, бичиичи-романист, публицист, драматург. Ол «Шыргайты»,

1 октября 2019

Таракай: «Мениҥ јуруктарым – кӧӧрӧм ойын, кокыр, соот…»

Ӧткӧн туштажуныҥ база бир солун бӧлӱги – Алтайыстыҥ ады јарлу јурукчызы Николай Чепоковло – Таракайла туштажу болгон. Бу кижиниҥ куучынын јаҥыс та ӱренчиктер эмес, је јаан да улус сӱрекей јилбиркеп уккан. Таракайды балдар тургуза ла «бойыныҥ кижизи» кире кӧрӱп, ого ума јок кӧп сурактар берген. Бу бичигеним јурукчыныҥ сурактарга карууларынаҥ јуунадылган. Учурыла, мен слердеҥ бир

1 октября 2019

Јасактыҥ ээжилерин јаантайын бӱдӱрер керек

2019 јылдыҥ ӱлӱрген айыныҥ 4-чи кӱнинде Алтай Республиканыҥ Оҥдой аймагыныҥ јаргы участогы 15 јылдыгын темдектеп јат. Оҥдой аймактыҥ јӧптӧштиреечи (мировой) јаргычызы болуп Наталья КАТАШЕВА он јыл иштеп келген. Бӱгӱн оныла иштиҥ уч-турулталары, јӧптӧштиреечи јаргычыныҥ ижиниҥ учуры керегинде эрмек-куучын ӧдӧт. —Наталья Николаевна, он јыл кайра кӧрзӧ, Слердиҥ јӧптӧштиреечи јаргычы болуп иштегенигер недеҥ башталган, иштиҥ уч-турулталары кандый?

1 октября 2019

«Ӧмӧлижип, албаданып иштейдис…»

Бу јуукта Шабалин аймакта болуп, оныҥ тӧс јурт јеезезиниҥ администрациязыныҥ башкараачызыныҥ ордынчызы Ахмет ТАЙТАКОВЛО эрмек-куучын ӧткӱрдис. –Ахмет Петрович, мал киштежип, кижи куучындажып таныжатан эди. Кажы јердеҥ болорор, сӧӧгӧр не кижи, бу иште качаннаҥ ала иштеп јадыгар? –Меркит сӧӧктӱ болорым, чыккан-ӧскӧн јерим Беш-Ӧзӧк јурт. Шабалинниҥ јурт јеезезиниҥ администрациязында ӱчинчи јыл иштейдим. Анаҥ озо Приморский крайда черӱчил

1 октября 2019

Мен, мен койонок… алтан бандитти базарым…

Новосибирсктеги бийик ӱредӱлӱ партшколдо јакшынак јаҥжыгу болгон. Улу Октябрьдыҥ байрамы алдында бастыра јерлежӱ-землячестволор ортодо маргыжу-концерт ӧткӱрер. Јартап айтса, ВПШ-ныҥ јаан залында, байрамдык эҥирде канча јӱс улустыҥ алдында Якутиядаҥ, Тывадаҥ, Бурятиядаҥ, Омский, Томский, Новосибирский областьтардаҥ, Алтайский ле Красноярский крайлардаҥ, ӧскӧ ороондордоҥ келген угаачылар бойыныҥ кичинек Тӧрӧли керегинде концерт кӧргӱзетен. Алтай крайдыҥ јерлежӱзиниҥ (землячество) јуунында меге ле

27 сентября 2019

Кай чӧрчӧктиҥ баатырларын ойгозып…

«Алып-Манаш ла Кӱмӱжеҥ-Ару» деген спектакльды Горно-Алтайскта кӧргӱссе, кыйалтазы јогынаҥ барып келигер» – деп, јерлештерим телефон соккон болгон. Бу ойын-кӧргӱзӱ республиканыҥ Эл театрыныҥ сценазына чыгардаҥ озо Оҥдой аймактыҥ ончо јурт јеезелериниҥ јурттарында ойнолгон ло кӧрӧӧчилер оны сӱрекей јилбиркеп ле јарадып кӧргӧн. Алтай калыктыҥ эрјине энчизи – кай чӧрчӧк аайынча ойын-кӧргӱзӱлерди театрда мынаҥ озо профессионал ӧмӧликтер тургускан

27 сентября 2019

Койдыҥ бажы, баштаачызы…

Ј. Б. Каинчин алтай албатыныҥ сӱӱген, оныҥ јадын-јӱрӱмин бастыра јанынаҥ кӧргӱскен јарлу бичиичизи болуп јат. Оны јурт јерде јаткан албатыныҥ бичиичизи деп тегиндӱ адабаган. Ол бойыныҥ јайаандык чӱмдемелдеринде јурт јердиҥ улузыныҥ јадын-јӱрӱмин, ижи-тожын, керек-јарактарын чындык кӧргӱскен. Оныҥ јайаандык ижи ӧйлӧ кожо качаҥ да оҥбос, албатыныҥ тӱӱкизинде ӱргӱлјикке артар. Бу куучын 2012 јылда бичилген, кайда да

24 сентября 2019

«Чуйдыҥ таҥдагы»: јайаандык јол улалат

Сыгын айдыҥ 19-чы кӱнинде Кош-Агаш аймактыҥ «Чуйдыҥ таҥдагы» газеди тӧзӧлгӧнинеҥ ала 40 јылдыгын темдектеген. Бу юбилейлик керек-јаракла колбой, журналист коллегаларысты уткыырга, «Алтайдыҥ Чолмоны» ла «Звезда Алтая» республикан газеттердиҥ, анайда ок аймактардыҥ газеттериниҥ чыгартулу улузы Кош-Агашка једип бардыс. Јылу, најылык айалгада ӧткӧн бу юбилейлик керек-јаракта «Чуйдыҥ таҥдагы» газеттиҥ ӧмӧлигин аймактыҥ администрациязыныҥ, депутаттардыҥ Совединиҥ, башка-башка учреждениелердиҥ

24 сентября 2019

Байлыгысты јӧмӧйли

«Алтайдыҥ Чолмоны» газедистиҥ быјыл куран айдыҥ 13-чи кӱнинде чыккан номеринде иштеги ченемели јаан јурукчыларыстыҥ бирӱзи Амыр Борисович Укачинниҥ алтай тил керегинде бичимели «Шӱӱлтелердиҥ белтиринде» деген рубрикалу чыкты. Оныҥ адазы Борис Укачинович шак мындый курч сурактарды кӧп кӧдӱрип туратан. Је оныҥ сананып тапкан рубриказы «Бойыстаҥ камаанду сурактар» болгон эди. Эмди ӧй ӧскӧ ине. Улустыҥ да сагыжы

24 сентября 2019

… 145 146 147 148 149 150 151 152 …

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина