На алтайском

ЕГЭ: билерине ле оҥдоорына ченелте

Школдордыҥ выпускниктерин кезик ЕГЭ-лерде кандый солынталар сакыйт? Бирлик эл-тергеелик ченелтелер башталарына јетире бир айдаҥ ас ӧй артты. Озолодо табыштырары тулаан айдыҥ 21-чи кӱнинде башталып јат. Быјыл ЕГЭ-ни 700 муҥнаҥ кӧп кижи табыштырар, олордыҥ кӧп сабазы школды быјыл божодып јаткандар. Ончо предметтерле ченелтелер ФГОС аайынча јаҥыртылган. Эмди бастыра КИМ-дерде ајару предметтерле билгирлерге эмес, ӱренчиктер ол билгирлерди

25 февраля 2022

Виталий Уин: «Эртенги кӱн јиит ӱйенеҥ камаанду»

Бистиҥ бӱгӱнги айылчыбыс – Виталий УИН. Ол Россияныҥ спортыныҥ нерелӱ узы, Россияныҥ чемпионадыныҥ эки катап јеҥӱчили ле канча катап призеры, телекейдиҥ чемпионы, Телекейдиҥ кубогыныҥ ээзи, Алтай Республиканыҥ кӱндӱлӱ кижизи. Кичинек тужында Виталийде кӱрежер арга бербейтен оору болгон ло эмчилер оныҥ келер ӧйине јаан ижемјилер бербеген. Је бу диагноз-шӱӱлте јиит кижиге 2004 јылда самбо кӱрешле, 2005

25 февраля 2022

Јӱрӱминиҥ тискини бойыныҥ колында

Эмдиги ӧйдӧ акча-манат иштеп аларга сӱрекей кӧп улус бӱдӱн јер-телекей ичиле јоруктап јӱрет. Олордыҥ тоозында алтай да улус ас эмес. Олор керегинде бичимелдерис газетте улайын чыгып јат. Бӱгӱнги куучыныста бис база ла, байла, алтай улус эҥ ле кӧп барып турган, Сахалин ортолыкка једерис. Бу солун фотојуруктаҥ слер алтай эр Дмитрий Геннадьевич Шортовты кӧрӧдигер. Дмитрий тӧрӧл

24 февраля 2022

Мылтыкты тудунарыныҥ јасагында солынталар

Ӧткӧн јылдыҥ јайында таҥынаҥ граждан улус мылтык тудунарына јарадуны аларында, олорды канайда тудунып јӱрери јанынаҥ федерал јасактарда солынталар эдилген болгон. «Мылтык-јепсел керегинде» деген 231 номерлӱ федерал јасакка Государственный Дума тӱзедӱлерди эткен, Федерацияныҥ Соведи ол тӱзедӱлерди јӧмӧгӧн. 2021 јылдыҥ кичӱ изӱ айыныҥ 28-чи кӱнинде бу јасакка ороонныҥ президенти колын салган. Мылтык-јепселди таҥынаҥ граждан улус тудунары јанынаҥ

18 февраля 2022

Кичӱ ле орто бизнесте кӧргӱзӱлерис јарамыкту

Алтай Республиканыҥ башчызы Олег Хорохордин РФ-тыҥ субъекттериниҥ кичӱ ле орто аргачылыкты (МСП) јӧмӧӧри аайынча ишти јарандырарыныҥ сурагына учурлалган јуунда турушкан. Видеоконференция аайлу ӧткӧн јуунды РФ-тыҥ башкарузыныҥ председателиниҥ баштапкы ордынчызы Андрей Белоусов башкарып ӧткӱрген. Јуун ӧдӧр тушта РФ-тыҥ экономиканыҥ ӧзӱми аайынча министриниҥ ордынчызы Татьяна Илюшникова «Кичӱ ле орто аргачылык ла аргачылардыҥ таҥынаҥ баштаҥкайларын јӧмӧӧри» деп нацӱлекерди

18 февраля 2022

Кичӱ Тӧрӧли — Мыйту

Иван Кочеев бойыныҥ кичӱ Тӧрӧлин, албатызын сӱӱген ле чӱмдемелдери ажыра сӱрекей учурлу ишти ак-чек бӱдӱрген. Ол «Јӱрӱм улалат» деген эске алыныштарында тӧрӧл јурты керегинде јылу, јымжак, јарык кӱӱн-санаала бичийт. Оныҥ кажы ла эрмегинде јаан сӱӱштиҥ ийдези, тыныжы сезилет: «…Мый-Туу. Шак мынайда Шабалин аймактыҥ јаан эмес јурттарыныҥ бирӱзи адалат. Мый-Туу (Кот-Гора…). Јон ортодо азыйда бир кеп-куучын

16 февраля 2022

Јаркын кептӱ «Чолмоным»

Бис, јетенинчи јылдардыҥ ӱйези, «Алтайдыҥ Чолмоны» газетти јакшы билерис. Бис кичинек тужыбыста малчылар болгон ада-энебис оны кычырарын сӱрекей сӱӱйтен эди. Јолыгышкан јерде кандый бир бичимел аайынча блааш-тартышту куучын да болуп туратан. Сок јаҥыс газедин албаты сӱӱген де, тоогон до, ого бӱткен де. Энемниҥ куучынынаҥ бир ӱзӱк санаама кирет: «Алтайдыҥ Чолмонында» сарјуны кийим јунар машинаныҥ барабаны

16 февраля 2022

«Бир кожоҥноҥ салымым ӧскӧргӧн…»

Јайалта кижиге тегиндӱ берилбей јат. Ол угы-тӧзинеҥ, айландыра курчаган албаты-јонноҥ јайылып, јилбилӱ телекейге јол ачат. Шак ла андый улустыҥ бирӱзи — Александр ТЫМЫЕВ. Улаганныҥ албатызы оны Тымыев Сашок деп айдар. Јажы оогош учун ба эмезе кажы ла кижиге ол јуук кижизиндий билдирип турган ба, билер арга јок. Кылык-јаҥыла ол сӱрекей јалакай, тӧп санаалу, куучынчы кижи.

16 февраля 2022

«Јӱрегиме кару мындый сӧс јок…»

Республиканыҥ баштапкы депутаттары… Олорго ороондо политикалык косколоҥныҥ ла јаан јаҥыртулардыҥ, экономикада тереҥ кызалаҥныҥ ӧйлӧринде иштеерге келишкен. Бу уур-кӱч айалгаларда олор јаҥы тӧзӧлгӧн республиканыҥ јасакчы ла бӱдӱреечи јаҥдарыныҥ тӧзӧлгӧзин салып, эҥ баштапкы јасактарын јӧптӧгӧн. Горно-Алтайский ССР-диҥ Ӱстиги Соведи Алтай Республиканыҥ тӱӱкизинде эҥ кыска ӧйгӧ иштеген тудуу болуп јат, оныҥ депутаттары тӧрт јылга тудулып, эки де јыл

11 февраля 2022

Совет Ойроттыҥ ӧткӧн јолы — јуруктарда

А.В. Анохинниҥ адыла адалган эл музейде чаган айдыҥ 28-чи кӱнинде «Совет Ойротия јурукчылардыҥ иштеринде» деген јаан кӧрӱ кӧдӱриҥилӱ айалгада ачылды. Тӱӱкилик учурлу кӧрӱ Ойрот автоном областьтыҥ тӧзӧлгӧнинеҥ ала 100 јылдыгына јетире (1948 јылдаҥ ала 1991 јылга јетире Туулу Алтай автоном область, тургуза ӧйдӧ — Алтай Республика) ла 1930 јылдаҥ ала 1990 јылга јетире кӧнӱ ӧйгӧ

8 февраля 2022

… 35 36 37 38 39 40 41 42 …

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина